Op haar vijftiende staat ze er alleen voor. Rajae El Mouhandiz kiest, tegen de wil van haar familie, rigoureus voor een bestaan als kunstenaar als ze haar rugzak pakt en vertrekt. Een jaar later, piepjong nog, wordt ze als eerste Marokkaanse toegelaten tot het conservatorium en gaat ze hoorn studeren. Het vormt het beladen begin van een veelkleurige carrière als artistieke duizendpoot, die haar eerst via een safe house weg van haar moeder en broers en zussen voert, maar haar uiteindelijk leert dat je ook van een afstand kunt liefhebben.

Zoektocht
Rajae El Mouhandiz (1979) is dichter, zangeres, muzikant, componist, theater- en filmmaker met Marokkaans-Algerijnse roots. Op haar 25e start ze haar eigen platenlabel, Truthseeker Records. De afgelopen jaren onderzoekt ze haar eigen afkomst in een lopend project dat resulteert in de voorstelling Thuis, Ontheemd (#1 en #2). Daarin stelt ze zichzelf de vraag: Zal ik het verhaal vertellen van de baby die met haar moeder, broers en zussen naar Nederland emigreerde? Het verhaal van de tiener die ervan droomt om artiest te worden? Of van de volwassen zangeres, die van Rachmaninov en jazz houdt en de wereld rondreist? In de twijfeling schuilt de complexiteit van Thuis, Ontheemd, een driedelige zoektocht naar identiteit, ontheemding en thuis voelen. Identiteit is niet te vatten in één verhaal, betoogt El Mouhandiz, maar is de som van velen.

Spin off
Haar zoektocht leidt in 2019 tot de grote tentoonstelling Modest Fashion die zij bedenkt en als gastconservator samenstelt voor Stedelijk Museum Schiedam. De tentoonstelling wordt geopend met een speech door Ingrid van Engelshoven, minister van Cultuur, Onderwijs en Wetenschap. Gedachte erachter is: De modest fashion-industrie is een miljardenindustrie, ontstaan vanuit de behoefte van vrouwen om zich meer bescheiden (lees: bedekt) te gaan kleden. Het is iets van nu, de afgelopen jaren zelfs booming. Tegelijkertijd past het is een lange geschiedenis van culturele uitwisseling. Veel vrouwen kiezen om religieuze redenen voor modesty.

Levensvraag
De rode draad in veel van haar werk is de vraag hoeveel ruimte vrouwen kunnen en mogen innemen. In de persoon van El Mouhandiz’ moeder lijkt het allemaal samen te komen: als analfabeet kindbruidje krijgt zij op haar vijftiende haar eerste kind en heeft vervolgens haar hele leven ‘gezorgd en gezwegen’, in El Mouhandiz’ woorden. Maar haar moeder reist ook daadkrachtig haar man, met wie zij een ongelukkig huwelijk heeft, achterna naar Nederland, waar zij dankzij de Nederlandse wet van hem kan scheiden. ‘Ik heb alles aan mijn moeder te danken,’ zegt El Mouhandiz in de podcastserie die uitgebracht wordt bij de tentoonstelling Modest Fashion. Ondanks dat haar moeder haar keuze voor de kunst nooit heeft kunnen begrijpen of accepteren, is zij een rolmodel voor El Mouhandiz door in ieder geval éénmaal een stevige keuze te maken. Maar de rol die El Mouhandiz verkiest, is niet die van zorgen en zwijgen. Eerder gaat ze voor het doorbreken van glazen plafonds en de bijl zetten in traditionele rolpatronen.

Online platform
Onlangs lanceerde El Mouhandiz Ellae, een 'community and creative impact platform’ voor méér vrouwen in de kunst. Daar wil zij voor vrouwelijke makers 'ruimte en handvatten creëren voor creatieve en professionele ontplooiing en afrekenen af met stereotypes'. Blockbuster op Modest Fashion in Schiedam is Patriarchy is History, de titel én tekst van het blauw gekleurde werk van van videokunstenaar en fotograaf Yael Bartana. Het gaat over nieuwe rolmodellen wereldwijd: in mode en kunst zien we vrouwen die de ruimte claimen, zichzelf zijn en daarmee soms een sterk feministisch standpunt innemen.

Internationaal
Rajae El Mouhandiz stond van 2009 tot 2018 onafgebroken op de The Muslim 500, de lijst van meest invloedrijke moslims ter wereld. Samen met Ahmed Aboutaleb, burgemeester van Rotterdam, was zij de enige Nederlander op de lijst. Op TEDx Breda gaf zij in 2013 haar eerste lezing over de manier waarop kunst en muziek een nieuwe, hybride, wereldwijde cultuur creëren.

De muzieklijst van Rajae El Mouhandiz.