Op weg naar Pasen 2023 door Juup van Werkhoven

We gaan op weg naar Pasen. Veertig dagen lang. In deze Veertigdagentijd verzorgt Juup van Werkhoven elke week een uitzending van radio Bloemendaal rond één van de zeven deugden: matigheid, moed, rechtvaardigheid, verstandigheid, geloof, hoop en liefde. Deugden hebben te maken met levenskunst. Met de vraag: hoe moet ik leven?

Vandaag is het thema Liefde.
Liefde heeft te maken met trouw en vriendschap, met hartstocht en met romantiek. Liefde is geestelijk, maar ook lichamelijk, tastbaar. Liefde is er tussen ouders en kinderen, tussen man en vrouw, man en man en vrouw en vrouw, tussen vrienden. Er is liefde voor je land, liefde voor de natuur, liefde voor de muziek…

In de Bijbel lijkt liefde wel een ander woord voor God te zijn. Johannes schrijft in zijn eerste brief:
Geliefde broeders en zusters, laten wij elkaar liefhebben,
want de liefde komt uit God voort.
Ieder die liefheeft is uit God geboren en kent God.
Wie niet liefheeft kent God niet, want God is liefde.
(1 Joh. 4, 7-8)

Jezus leeft de liefde van God voor. Een paar dagen voor Pesach houdt Jezus een maaltijd met zijn leerlingen. Tijdens de maaltijd maakt Jezus duidelijk om wat voor liefde het gaat.
Hij legde zijn bovenkleed af, sloeg een linnen doek om en goot water in een waskom. Hij begon de voeten van zijn leerlingen te wassen en droogde ze af met de doek die hij omgeslagen had. 
Toen hij hun voeten gewassen had, deed hij zijn bovenkleed aan en ging weer naar zijn plaats. ‘Begrijpen jullie wat ik gedaan heb?’ vroeg hij. ‘Jullie zeggen altijd “meester” en “Heer” tegen mij, en terecht, want dat ben ik ook. Als ik, jullie Heer en jullie meester, je voeten gewassen heb, moet je ook elkaars voeten wassen. Ik heb een voorbeeld gegeven; wat ik voor jullie heb gedaan, moeten jullie ook doen. 
Jezus wast de voeten van zijn leerlingen en hij draagt ons op om hem na te volgen. Het gaat niet zozeer over letterlijk voeten wassen denk ik, maar om het gebaar en wat dat gebaar betekent. De minste willen wezen. Niet heersen, maar dienen. Liefde die niet zichzelf zoekt maar de ander.

In Amerika heb ik eens een dienst van voetwassing meegemaakt. Het was in de kapel van Yale Divinity School, waar ik studeerde. Elke morgen voordat de colleges begonnen was er een korte dienst in de kapel die telkens door een voorganger uit een andere traditie werd geleid. Op de morgen van Witte Donderdag was de dean, de decaan, de voorganger. Hij waste tijdens die viering de voeten van de studenten in de kapel. Ik had dat nog nooit meegemaakt en vond het eerlijk gezegd ook wat genant. Maar het ritueel heeft me wel geraakt. Om al die heel verschillende mensen naar voren te zien gaan en de dean op zijn knieën bezig te zien, dat was indrukwekkend. Zichtbaar evangelie.

Gebruikte muziek en teksten in deze aflevering:
Henri Purcell – Suite from Abdelzar;
Ubi caritas, lied 568a, gezongen door het Vocaal Theologen Ensemble;
Bijbel –  Johannes 13, 1-35 (gedeelten);
Lied 569 Toen Jezus wist nu is gekomen- Vocaal Ensemble Collegium Musicum Zwijndrecht;
‘Aus liebe wil mein Heiland sterben’ – Mattheus passion, Collegium Vocal Gent, o.l.v. Philippe Herreweghe. Sopraan Sibylla Rubens;
Kyrie Eleison 301k Vocaal Theologen Ensemble.

Foto boven: Jaap van Werkhoven. Musée Arcabas, St. Pierre-en-Chartreuse.